Կեսօրին առջևում հայտնվեցին միջնադարյան հայոց մայրաքաղաքի բերդի պարիսպները, որոնք հինգ հարյուր տարի առաջ դարձան անմարդաբնակ։
Տեսանյութը դիտեք ամենավերջում
Վարդանն ու Նատալյան ավերակներում անցկացրած երեք ժամում հոգի չհանդիպեցին։ Անվերջ ավերակների մեջ միակ անձեռնմխելի շինությունը Սելջուկյան մզկիթն էր։
Քարերը, որոնցից այն կառուցվել է, նրա ընդհանուր տեսքը և նույնիսկ ներքին տեսքը՝ ամեն ինչ հիշեցնում էր հարևան հայկական եկեղեցիները, իսկ մզկիթի հատակին ընկած էին խաչքարերի բեկորներ։
Ողջ բնակավայրում չորացած խոտի մնացորդները դարձել էին բութ դեղին, խոտն իր ճանապարհն էր բացել վաղուց փլված շենքերի հիմքերի միջով։
Այն բլրի վրա, որտեղ պատմականորեն սկիզբ է առել քաղաքը, պալատն ավերակ էր՝ Բագրատունի թագավորների՝ Անիի տիրակալների նստավայրը։ Վարդանն ու Նատալյան այնտեղ երեք ավերված եկեղեցի են գտել։
Ամենուր, նույնիսկ կիրճ իջնելիս, երևում էին բազմաթիվ տաճարների մնացորդներ։ Նրանք լսել էին տաճարի վեհության մասին, և նրա վեհությունը չխաբեց նրանց սպասելիքներին։
Տաճարի գմբեթը մասամբ փլուզվել է 14-րդ դարում, բայց վերջապես մի քանի տասնամյակ առաջ, երբ երկրաշարժը կառույցին տարօրինակ խորանարդի ձև է տվել: Պատերին փորագրված տառերը պատմում էին տաճարի ապրած իրադարձությունների մասին։
XI դարում այն վերածվել է մզկիթի, բայց կարճ ժամանակով և շուտով կրկին օծվել որպես քրիստոնեական եկեղեցի։ Ներքին պատերին ինչ-որ բան կոպտորեն քսված էր սպիտակ ներկով՝ գուցե որմնանկարներ, կամ գուցե հայերեն արձանագրություններ։